На информационном ресурсе применяются рекомендательные технологии (информационные технологии предоставления информации на основе сбора, систематизации и анализа сведений, относящихся к предпочтениям пользователей сети "Интернет", находящихся на территории Российской Федерации)

Комиссия келатат...

-Же дүйшөмбү, же вторник күнү биздин мектепке фронталдык текшерүү келет экен…- директордун үнү калтаарыгандай, кандайдыр бир чоң кайгылуу кабарды, орду толбос жоготууга тете кабарды билдирип жаткандай жарыялап салды отурган бизге. Же жөн айтса деле бизге ошондой туюлдубу, ким билсин. «Биз» деген биз - мен жаңыдан эле окууну бүтүп келип, ишке кирген мектептин мугалимдерибиз. Баарысы: жашы дагы карысы, (эми көп иштеп, тажырыйба алып калгандары демекчимин да) селейип-селейип орду - ордубузда каттык да калдык. А тургай эшиктен ичинен кыңылдап, колуна топту тегеретип, колтугуна класстык журналды кысып алып, ойда көңүлдүү кирген «физра» мугалими (дене тарбия мугалимин ушинтип атайбыз. Анткени, расписаниеге «физкультура» деп жазса, орунга батпагандыктан, завуч аны «физ-ра» деп эле кыскартып коет. Ошондон улам ушинтет окшойбуз да…) журналдар туруучу шкафка колтугундагы класстык журналын жарым койгон тейде катты.

 Ана, комиссиянын күчү!..

-Азыр эми бүгүн күнгө жума болсо, дагы базарды кошкондо үч күн бар. Даярданса болот,-деди директор бир аз да болсо, биздин көңүлүбүздү көтөргөн болуп.

-Ушул эле жетпей атты эле,- деди биология мугалими биринчилерден болуп эсине келип, кейип-Талаадагы эгин-тегинибиз жыйылбай жатса…

-Ошону айтсаңыз. Бу кийинчерээк келсе болбос бекен?-деди бир тыржыйган математичка-Сүйлөшпөйсүңөрбү акыры. Окуу эми эле башталды го.

Чын эле окуунун башталганына бир айдын эми жүзү ооду эле.

-Бу качан биздин мектеп текшерүүдөн тынчыйт а? Кененирээк дем алалбай калдык гу! - деди башы тасырайган химик «го»нун ордуна ушул жердиктер сүйлөөчү «гу»ну баса айтып.

-О боже, дагыбы?- деди да, орус тилчи ичинен өзүнчө эле кыжалаттанып, «дагыбысын» улантып: «Дагы врачка барып: « больничный ачып бериң,»- деп  жалдыраймынбы,  а блин?..» - деп ойлогонго үлгүрдү.

    Булардын чочугандарынын, кыжалат болгондорунун жөнү бар болчу. Буга чейин биринин үстүнөн бири тоголок кат жазышып, жаат-жаат болушуп, мурунку директорду иштен алдырышып тынгандарына, жаңы директордун ишке жаңы дайындалганына аз эле убакыт болуп, «эми тынчыды го, кудайга шүгүр» дешип, улам ат тезегин кургатпай келе берген текшерүүлөрдөн жадап, комиссия дегенден үч көчкөн журттай көңүлдөрү калышып турган булар үчүн чын эле чоң кайгы сыяктуу маселе болчу. Жаңы бүтүп келип, эми ишти баштап жаткан мендейлерге комиссияңдын ысык-суугу, оң-терс жактары али белгисиз эле. Анткен менен тигинтип, баарысы эле үрпөйүшүп, кандайдыр алаамат боло тургансышып, кичинеден чоңуна чейин безилдеп жатышса, ой, эт жүрөк да, сезгенет экенсиң эй…          

    Дегеле адам пендеси өзүнүн кичине да болсо кемчилдигинин башка бирөөлөргө билинип калышына тырмак-тиши менен каршы турары белгилүү эмеспи. Минтип катуу сарсанаа болуп жатышкандыктарына караганда, кемчилдик бизде иттин кара капталынан окшобойбу, чиркиндики! Ушунча жыл иштешип, тажырыйба топтоого, мектеп турмушунун майда-чүйдөсүнө дейре аки-чүкүксүн аңдап билүүгө бир топ эле үлгүрүшкөн улуу агай-эжекелерде ката болгон соң, бизге сөз жок да, чынбы?

-Болду, кечтим баарынан,-деди адабият мугалими-Деги иштебей койсом кутуламбы? Деле тойдум ушул иштен. Же тынчыраак иштегенге мүмкүнчүлүк беришбесе, же үйүңө айлыгың толугураак барбаса, качан да болсо, «сабагыңды көрсөт», «документиңди көрсөт», «сыйлаганга паланча сом чыгар». Ушул да жашообу?! Мээдеме  тийип кетти.

-Туптуура! Мен да эки жүз прасент кошуламын сизге, -деди кодойгон тарых мугалими.

Ал адабиятчы агайдын кейигенине эле кошулабы, же иштен кеткенине да кошулабы, анысын ачык айткан жок.

«Дагы бириң жазып туруп жогор жакка жылдырып жибербедиң бекен?..»-деп ойлоп, дүңүрөйүп көп сүйлөбөгөн завуч башын кашылап, ошол адабиятчы мугалимди шектүү карап койду. Бу кабар ага да жаңылык эле.

-Илгери бирөөнүн атасы өлүп, кейип кепчип, ыйлап-сыктап атса, аны колдоо үчүн башка бирөө: «Болор иш болду айла жок, курандан башка пайда жок»,-деп аны жубаткан экен. Эми минтип кейиген менен пайда жок. андан көрө, өзүбек туугандар: «Апаңы атаңа пардастап көрсөт»,-дешкен сыңары, биз да мектептин аяк-быягын карап, тазалап, мурдакыдай эле үйлөрдөн болсо да гүл-пүл апкелип коюп, душман көзүнө дурусураак көрсөтүүнүн камын көргөнүбүз абзел го, урматтуу каллегалар (кесиптештер дегени)!-деп директор сөзүн уйкаштырып айтып, баарыбызга иштерди бөлүштүрүп таштады.

-Эй,-деди завуч баарыбызды айландыра сүзө карап, директордун жанагы айтканына кытыры келип-мектепти пардастайм деп жүрүп, план-сыланың, журналдарың каралбай калып калбасын дагы. Сенин көркүңү көргөнү келип аткан жок алар. Сабагыңы карайт, балдарыңын билимин текшерет алар. Сабакка көрсөтмө курал менен киресиңби, же бир бор менен эле досканы тыталайсыңбы, мына шону карайт алар. ТСО болуш керек (Сабаккка колдонулуучу техникалык каражаттар тууралуу сөз баратат мында). Мына мен айттым. Агерде кемчилдик чыкса керт башың менен жооп бере бересиң, билип койгун амма. («Амма»деген сөздүн «а» тыбыштарын ичкертип оку!)

  Сабакка кирүүгө бая эле коңгуроо берилген. Ага карабастан, эч кимисинин сабак өтүүгө такааты жок эле. Ансыз да жөн убакта ар нерсенин шылтоолоп, коңгуроо берилгенден кийин да беш-он мүнөт кечигип кирүүнү адатка айландырышкан бир тобуна бул окуя табылгыс «себеп» эмеспи.

…Ошентип, кийинки  дүйшөмбү күн да башталды. Кудая тооба, демейде кир-кок болуп жатчу коридор таптаза. А тургай коридордун терезелерине, класстарга гүлдөр коюлган. Мугалимдер да демейдекиден көп. Көп дегеним, демейде ар кандай шылтоо таап кечиге калып жүрчүлөрүнүн да бири калбай тегиз келген сыяктанат. Окуу бөлүмүнүн башчысынын (бизче айтканда завучтун) жанында күндөлүк сабактарынын пландарын текшертип, кол койдуруп алууга тургандардын катары огеле узун. Мурда завуч артынан кууп жүрүп текшерчү эле, тооба! Кээ бир мугалимдер көрсөтмө курал делүнчү плакаттарды көтөрүп алган, кээлери таратуучу материал деп аталчу карточкалардын бир тобун алып жүрүшөт. А тургай өгүнү мектептен кетүүгө бел байлап жаткан адабият мугалими кол магнитафон алып алыптыр мурдунан кыңылдап ырдап. Сабактарга «кир-кирге» келгенде орус тил мугалими менен дагы бир математик эжеке жок чыкты. Чоңдор сүрүштүрө келсе, ооруп, бюллетенде имиш. «Дагы ооруп калышыптырбы?» дешип мыйыгынан күлүп коюшту мугалимдер.

-А эми алардын адаты да…-деп койду завуч адатынча башын кашылап, директорго тийиштире-Мындайларга качан чара көрүлөт, билбейм?!. «Директор мен болсом деле болот эле да, неге бул болушу керек эле?…» деген ич күптүсүн ачыкка чыгара албай. Анткени,  ошол «оорукчан» математичка директордун зайыбы болчу. «Катынына тили өтпөйт дагы… Мурун го мурун, макул. Эми директор болгон соң, «кой» деш керек эле да…»

-Я чын эле кээлердин комиссияга аллергиясы бар. Ал хранический болуп калган-деп какшыктады адабиятчы мугалим-Биз эле мектепке келген ар кайсы бороонго Чолпонбайчасынан төшүн тоскон…

  Ошентип, ал күнү, анын эртеси күнү сабактар кандай өтүлдү билбейм, бирок, мугалимдердин, башкача айтканда, биздин ишке болгон аракеттерибиз мактоого татыктуу эле. Ошого карабай күткөн текшерүүчүлөр айтылган күнү да, ал жума да, кийинки жумалар да келбеди, намарттар. Эми дагы баягы таз кейпибизге түшкөндө келеби, бул кудайга, анан райондогу чоңубуз заврайоного аян. Биз болсо качан эми «комиссия келатат…», деп айтып жиберет болду экен деп директордун оозун гана карап, ишибизди улантып жаткан кезибиз….

11.01.2007-жыл.

Картина дня

наверх